Jak rozwiązać umowę o pracę? Przegląd opcji i praktyczne porady

Rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem może być trudnym tematem zarówno z ludzkiego, jak i prawnego punktu widzenia. Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę jest ograniczone przepisami prawa i w związku z tym należy przestrzegać szeregu zasad. Dowiedz się, jak prawidłowo rozwiązać stosunek pracy z pracownikiem i jakie masz możliwości w tym zakresie.

Opcje rozwiązania umowy o pracę

1/ Porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę

Jest to najbardziej elastyczna opcja, ponieważ obie strony wspólnie zgadzają się na zakończenie stosunku pracy. Zaletą jest to, że w umowie nie trzeba podawać przyczyny wypowiedzenia (ale można ją dodać, jeśli jest taka potrzeba).

Kolejnym plusem jest to, że ten rodzaj rozwiązania umowy nie jest związany z okresem wypowiedzenia, a stosunek pracy może zakończyć się natychmiast lub w określonym dniu - ale nigdy z mocą wsteczną. Można również uzgodnić odprawę dla pracownika, która podlega takim samym opłatom jak normalne wynagrodzenie.

Chociaż rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron jest bardzo elastyczne, upewnij się, że wszystko zostało dokładnie zapisane i podpisane przez obie strony.

2/ Wypowiedzenie przez pracodawcę

Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę jest jednostronnym krokiem prowadzącym do zakończenia stosunku pracy i jest możliwe wyłącznie z przyczyn określonych w art. 52 Kodeksu pracy.

Przyczynami wypowiedzenia przez pracodawcę mogą być:

1. Rozwiązanie pracodawcy lub jego części (zakończenie działalności)
2. Przeniesienie pracodawcy lub jego części (przeniesienie działalności w inne miejsce)
3. Zwolnienie (likwidacja stanowiska pracy)
4. Nieodpowiedni stan zdrowia pracownika (musi być potwierdzony raportem medycznym)
5. Maksymalne dopuszczalne narażenie w miejscu pracy (decyzja organu ds. zdrowia publicznego - np. maksymalne narażenie na substancje szkodliwe)
6. Naruszenie obowiązków pracownika wynikających z umowy o pracę, regulaminu pracodawcy, przepisów prawa
7. Niezadowalające wyniki w pracy (należy udzielić pracownikowi nagany w ciągu ostatnich 12 miesięcy i poprosić go o usunięcie uchybień)
8. Spełnienie warunków natychmiastowego zwolnienia (patrz punkt 3 poniżej).

Nie można jednak wręczyć pracownikowi wypowiedzenia, jeśli jest on

• przebywa na kwarantannie lub tymczasowej niezdolności do pracy, której nie spowodował umyślnie;
• bierze udział w ćwiczeniach wojskowych
• zwolniony w celu pełnienia funkcji publicznej;
• pracownik jest w ciąży lub przebywa na urlopie macierzyńskim; pracownik przebywa na urlopie ojcowskim lub wychowawczym;
• czasowo niezdolny do pracy w porze nocnej na podstawie opinii lekarskiej;
• osoba świadcząca opiekę długoterminową lub opiekująca się i lecząca dziecko poniżej 10 roku życia lub inną osobę fizyczną na podstawie ustawy o ubezpieczeniu zdrowotnym.

Powyższe wyłączenia, które chronią pracowników przed wypowiedzeniem, nie mają jednak zastosowania do sytuacji, w których firma lub jej część zostałaby rozwiązana lub przeniesiona.

3/ Natychmiastowe rozwiązanie stosunku pracy

Możesz rozwiązać umowę o pracę ze skutkiem natychmiastowym tylko w naprawdę poważnych przypadkach. Sytuacja popularnie nazywana "wypowiedzeniem lub zwolnieniem na godziny" ma swoje jasno określone zasady, np:

• pracownik poważnie naruszył dyscyplinę pracy (np. kradzież w miejscu pracy) - w takim przypadku rezygnuje się z jakiegokolwiek okresu wypowiedzenia i prawa do odprawy;
• pracownik został prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo i skazany na bezwarunkową karę pozbawienia wolności powyżej 1 roku lub 6 miesięcy, jeśli przestępstwo zostało popełnione w trakcie lub w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych.

Nie można w trybie natychmiastowym rozwiązać stosunku pracy z pracownicą, która jest w ciąży lub przebywa na urlopie macierzyńskim, ani z pracownikiem przebywającym na urlopie ojcowskim lub rodzicielskim.

4/ Wypowiedzenie po upływie określonego czasu

W przypadku nawiązania z pracownikiem stosunku pracy na czas określony, stosunek pracy wygasa automatycznie po upływie uzgodnionego okresu. Zaleca się poinformowanie pracownika na piśmie z wyprzedzeniem, czy umowa zostanie przedłużona. Masz dwie możliwości:

5/ Rozwiązanie umowy w okresie próbnym

Możesz rozwiązać umowę o pracę bez podania przyczyny w trakcie okresu próbnego, w dowolnym dniu. W takim przypadku pracownikowi nie przysługuje odprawa, a stosunek pracy może zostać rozwiązany w trybie natychmiastowym bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Jedynym wyjątkiem jest tymczasowa niezdolność do pracy, w przypadku której pracodawca nie może złożyć wypowiedzenia w ciągu pierwszych 14 dni kalendarzowych niezdolności do pracy.

Rozwiązanie stosunku pracy w pigułce

Uwaga na nowy kodeks pracy od 1 czerwca 2025 r.

Od początku czerwca weszła w życie nowelizacja Kodeksu pracy, która m.in. reguluje obszar wypowiedzenia czy okresów próbnych. W szczególności obowiązują następujące zmiany:

• Rozpoczęcie okresu wypowiedzenia niezwłocznie po doręczeniu wypowiedzenia - okres wypowiedzenia rozpoczyna się niezwłocznie po doręczeniu wypowiedzenia i trwa 2 miesiące. Poprzednio rozpoczynał się on dopiero pierwszego dnia kolejnego miesiąca. W przypadku naruszenia obowiązków pracowniczych może trwać tylko 1 miesiąc.
• Wydłużenie okresu próbnego - na mocy nowelizacji maksymalna długość okresu próbnego została wydłużona do 4 miesięcy, a w przypadku stanowisk wyższego szczebla może wynosić nawet 8 miesięcy.

O czym należy pamiętać przy wypowiadaniu umowy o pracę

• Wypowiedzenie musi mieć formę pisemną i zawierać przyczynę wypowiedzenia. Co więcej, należy jasno i konkretnie opisać przyczynę; nie można po prostu powołać się na odpowiednie paragrafy (wyjątek stanowi rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, gdzie można obejść się bez podania przyczyny).
• Wypowiedzenie należydostarczyć - osobiście lub pocztą - ale zawsze do rąk pracownika i z potwierdzeniem, że kontrahent je otrzymał (podpis pracownika, potwierdzenie odbioru itp.).

Co należy zrobić po rozwiązaniu stosunku pracy?

• Wystawić pracownikowi świadectwo pracy (odcinek kredytowy) i przekazać je pracownikowi.
• Rozliczyć niewykorzystany urlop; jest on wypłacany jako część ostatniego wynagrodzenia.
• Upewnij się, że zwróciłeś mienie firmy, takie jak laptop, telefon, samochód, chip, i podpisz protokoły przekazania wszystkiego.
• Zgłaszaj zmiany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Zakładu Ubezpieczeń Zdrowotnych.

Postępuj humanitarnie i zgodnie z prawem

Ludzkie podejście do rozwiązania umowy o pracę ma zasadniczy wpływ na to, jak pracownik postrzega cały proces. Otwarta komunikacja powinna być podstawą - nie zaskakuj pracownika niespodziewaną decyzją, ale dziel się z nim na bieżąco wszelkimi zastrzeżeniami i zmianami w firmie. W ten sposób rozstanie może być uprzejme i transparentne. Zmniejszysz również prawdopodobieństwo, że zwolniony pracownik będzie rozpowszechniał negatywne referencje na temat Twojej firmy.

Gdy firma zachowuje się uprzejmie nawet w trudnych sytuacjach, przyczynia się to w znacznym stopniu do dobrej kultury firmy i lojalności pracowników.

Pozwól nam pomóc Ci w rozliczaniu listy płac

Rozwiązanie stosunku pracy wiąże się z szeregiem zobowiązań prawnych i kroków administracyjnych. Zostaw nam swoją listę płac i skup się na tym, co przynosi Ci zyski. Wypełnij poniższy formularz kontaktowy, a my skontaktujemy się z Tobą.

Dane do kontaktu

Napisz do nas, a my
odezwiemy się do Ciebie w ciągu 24 godzin.

+420 226 224 724

info@jake-james.cz

Revoluční 736/15, Praha 1

Śledź nas:

Imię

Nazwisko

Telefon

E-mail

Treść wiadomości

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych.

Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA i stosuje się do niej zasady Google polityki prywatności i warunków korzystania z usługi

Wyślij